University of St Andrews

The Christianization of the Peloponnese

• Home
• Methodology
• The sites
• Results
• Bibliography
• Acknowledgements

• Plan sources:
• Achaia
• Arcadia
• Argolid
• Corinthia
• Elis
• Messenia

Bibliography

Key items which directly relate to the Peloponnesian work are listed below. References to individual sites are not included. Further bibliography can be found in the individual articles:

• Alcock, S. E. (1993). Graecia Capta: The Landscapes of Roman Greece (Cambridge)
• Asimakopoulou-Atzaka, P. (1987). Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki).
• Avraméa, A. (1997). Le Péloponnèse du IVe au VIIIe siècle: Changements et persistances, (Sorbonne).
• Brown, A. (2006). ‘Hellenic heritage and Christian challenge: Conflict over Sanctuaries in the Late Antiquity’, in Drake, Violence in Late Antiquity (Aldershot), 309-20.
• Brown, A. (2008). The City of Corinth and Urbanism in Late Antique Greece. Unpublished PhD thesis for University of California, Berkeley.
• Caraher, W. (2003). Church, society and the sacred in Early Christian Greece. Unpublished PhD thesis for Ohio State University.
• Feissel, D. & A. Philippidis-Braat, (1985). “Inventaires en vue d’un recueil des inscriptions historiques de Byzance. III. Inscriptions du Pélopnnèse”, Travaux et Mémoires 9, 267-395.
• Foschia, L. (2009). “The Preservation, Restoration and Re(construction) of Pagan Cult Places in Late Antiquity, with Particular Attention to Mainland Greece,” Journal of Late Antiquity 2.2, 209-33.
• Saradi-Mendelovici, H. (1990). “Christian attitudes toward Pagan Monuments in Late Antiquity and their legacy in later Byzantine centuries,” DOP 44, 47-61.
• Saradi, H. & D. Eliopoulos (2011). ‘Late Paganism and Christianization in Greece’, in Lavan & Mulryan eds. The Archaeology of Late Antique Paganism, Late Antique Archaeology (Leiden), 263-309.
• Sweetman, R. J. (2010)‘Christianization of the Peloponnese: The Topography and function of Late Antique churches’ Journal of Late Antique studies Vol. 3.2, 203-61.
• Varalis, I. (2001). The Influences of the Holy Liturgy and Various Offices on the Ecclesiastical Architecture of Eastern Illyricum (AD 395-753), Unpublished Ph.D. Thesis Aristotle University of Thessaloniki (Thessaloniki).

Plan Sources

Achaia

• Patras Town: Archaeological Museum, Patras
• Kato Rotika: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. P. Asimakopoulou-Atzaka, Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 123
• Leontion: Rizakis A. 1995. Achaie I  Sources textualles et histoire regionale (Athens) fig. 9
• Skioessa: Pantelidou, A. 1982. ‘Σκιόεσσα Μποζἲτικων’, A.Delt 37 (Βi), 163.

Arcadia

• Tegea Site Plan: Bakke, J. 2007. Forty Rivers. Landscape and Memory in the District of Ancient Tegea. Unpublished PhD Dissertation for the University of Bergen. (http://www.scribd.com/doc/69990692/Forty-Rivers-Landscape-and-Memory-in-the-District-of-Ancient-Tegea). Map 5
• Pallantion, Ag. Christoforo: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 92  
• Pallantion, Ag. Giorgiou: De Franciscis, A. 1990-91. ‘Gli scavi di Pallantion’, ASAtene, fig. 16.
• Tegea Thyrsou: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 95.
• Chotousa:  B. Konte, 1985. “Ιστορική Γεογραφία Αρκαδίας,” Symmeikta 6 (1985), 119.
• Gortys: Metzger, H. 1951. ‘Gortys d’Arcadie’, BCH 75, 130-4.
• Lyksoura: Leonardos, B. 1896. ‘Ανασκαφαι τοῦ ἐν Λυκοσούρα’, ΠΑΕ (1897), 93-126. Pl. 1.

Argolid

• Ano Epidavros: Agia Marina: Oikonomou, A.D. “Συμβόλη στην τοπογράφια της περιόχης Ανώ Επίδαυρου στους Μεσόυς Χρόνους,” Peloponnesiaka 14 (1989), 303-12, Pl. ΙΓ
  Epidavros: Asklepion Site Plan: From Site
• Epidavros: Askelpion Church : Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 48.
• Argos: Town Plan : R. Tomlinson, Argos and the Argolid. From the end of the Bronze Age to the Roman occupation’, (London, 1972)
• Argos Danos and Seferis: Oikonomou-Laniado, A. 2003. Argos Paléochrétienne. Contribution à l’étude du Péloponnèse Byzantin. BAR International Series 1173 (Oxford), Fig. 1.
• Argos Chatzi, Oikonomou-Laniado, A. 2003. Argos Paléochrétienne. Contribution à l’étude du Péloponnèse Byzantin. BAR International Series 1173 (Oxford), Fig. 13.
• Argos Aspis (Temple of Apollo): Vollgraff, W. 1956. Le sanctuaire d’Apollon Pythéen a Argos. Études Péloponnésiennes 1 (Paris), Fig. 4
• Argos Alika: D. Pallas, “ Ἀνασκαφἠ εὶς Αργός” ADelt (1960), 97.
• Kephalari Hermeione:  Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 47
• Hermeione:  Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 56
• Kleonia: Mattern, T. 2011. ‘Kleonai’, AR 2076 (http://chronique.efa.gr/index.php/fiches/voir/2076/)
• Methana: North East Acropolis: Mee, C. and H. Forbes (eds.). 1997. A Rough and Rocky Place. The Landscape and Settlement History of the Methana Peninsula, Greece (Liverpool), fig. 11.9.
• Methana: North of Palaiokastro: Mee, C. and H. Forbes (eds.). 1997. A Rough and Rocky Place. The Landscape and Settlement History of the Methana Peninsula, Greece (Liverpool), fig. 11.12.
• Spetses Evangelistra: Sotiriou, G. 1937. ‘Ἐρευναι ἐν Σπέτες’, ΠΑΕ (1938), fig. 12.
• Spetses Mill: Sotiriou, G. 1937. ‘Ἐρευναι ἐν Σπέτες’, ΠΑΕ (1938), fig. 4.
• Tiryns Acropolis: Schliemann, H. 1886. Tiryns. The Prehistoric Palace of the King of Tiryns (London). Plan.

Corinthia

• Corinth Akrocorinth: Blegen, C. et al. Akrocorinth. Excavations in 1926. Corinth III.I (Harvard), Pl. II
• Corinth Kodratos: Pallas, D. 1977. Monuments paléochrétiens de Grèce découverts de 1959 à 1973 (Vatican City), fig. 110.
• Corinth Kraneion: Pallas, D. 1976. ‘Ἀνασκαφἠ τῆς βασιλικῆς τοῦ Κρανείου ἐν Κορίνθῳ’, ΠΑΕ (1978), 163-95.
• Corinth Skoutela: Pallas, D. 1955. ‘Ἀνασκαφἠ τῆς βασιλικῆς τῆς Σκουτέλας’, ΠΑΕ (1960), 193-200, fig. 1.
• Corinth NE Temple Apollo: Catling, H. 1975. ‘Archaeology in Greece 1974-5’, fig. 10.
• Kenchreai: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 128.
• Lechaion: Pallas, D. 1961. ‘Ἀνασκαφἠ βασιλικῆς ἐν Λεχαίῳ,’ ΠΑΕ (1964), Fig. 1.
• Nemea Sanctuary: Miller, S. 1990. Nema. A Guide to the Site and Museum (Berkley), Fig. 26.
• Nemea Evanglistra Hill: Miller, S. 1990. Nema. A Guide to the Site and Museum (Berkley), Fig. 27.
• Sikyon Agora: Lolos, Y. and A. Saris. 2011. ‘Η Αγορἀ της Σικύωνος’, in Giannikouri, A. (ed). The Agora in the Mediterranean from Homeric to Roman times (Athens), 139- 152, fig. 7.
• Kiato: Orlandos, A. 1954. ‘Ανασκαφἠ Σικυῶνο’, ΠΑΕ (1957), fig. 1.

Elis

• Olympia: Adler, F.,  E. Curtius, W. Dörpfeld, P. Graef, J. Partsch, R. Weil, 1987. Topographie und Geschichte von Olympia (Berlin).
• Geraki Krini: Xyngopoulos, A. 1937. ‘’Ανασκαφἠ ἐν Γερακἱῳ’ ΠΑΕ (1939), Fig. 1.
• Kainepolis-Kyparissos, Ag. Petros: Drandakis, N. 1979. “Σκάφικες ερευνές στη Μάνι Τοιχογράφιες στον Αγίο Πέτρο Δίρου,” PAE  215-25.
• Molaoi Site Plan: R. Etzéoglou, “Quelques aspects des agglomerations paléochrétiennes au Sud-Est de la Laconie,” in H. Ahrweiler, ed., Géographie historique du monde méditerranéen. Byzantina Sorbonensia 7 (1988), 99-107. fig. 2.
• Molaoi: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 137.
• Sparta Site Plan:
• Sparta Acropolis Basilica: Sweetman, R.J. & E. Katsara, “The Sparta Basilica Project 2000 - Preliminary Report,” BSA 97 (2002), Fig.2.
• Gerakas Acropolis: Wace, A. J. B. and F. W. Hasluck. 1908-9. ‘Laconia. Topography’, BSA 15, 158-76. Fig. 4.
• Konditsa: Etzéoglou, R. 1973. ‘Κονιδίτσα’, A.Delt 28, 283-9, Fig. 2.
• Tigani: Drandakis, N. et al. 1979. ‘Ἀνασκαφἠ στὸ Τηγάνι, Μάνης’, ΠΑΕ (1981), 214-25, fig. 1.

Messenina

• Messene SE Theatre: Plan from site
• Korone Ag Sofia: Stampoltzis, I. 1976-8. “Παρατηρήσεις επί τριών χριστιανικών ναών της Μεσσηνωίας,” Πρακτικά του Α’Διεθνούς Συνεδρίου Πελοποννησιακών Σπουδών, Σπάρτη, 7-14 Σεπτεμβρίου 1975 (Athens) Fig. 9.
• Methone E. Ag Ilias: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl 162a.
• Nichoria: MacDonald, W.A., W. Coulson, J. Rosser. 1993. Excavations at Nichoria in Southwest Greece. Volume III. Dark Age and Byzantine Occupation (Minneapolis), fig. 9.5.
• Philiatra: Asimakapoulou Atzaka, P. 1987. Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος ΙΙ: Πελοπόννησος - Στερεά Ελλάδα (Κέντρον Βυζαντινών Ερευνων Θεσσαλονίκη) (Thessaloniki), pl. 164.